1. Na czym polega mechanizm podzielonej płatności (MPP)? 

W MPP płatność za nabyty towar lub usługę odbywa się w taki sposób, że zapłata całości lub części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto, która wynika z faktury, jest płacona przez nabywcę na rachunek rozliczeniowy/rachunek w SKOK dostawcy lub jest rozliczana w inny sposób. Natomiast pozostała zapłata odpowiadająca kwocie VAT (w całości lub w części) jest płacona na specjalny rachunek bankowy dostawcy – rachunek VAT.

2. Od kiedy będzie obowiązywać obowiązkowy MPP?

Od 1 listopada 2019 r. mechanizm podzielonej płatności jest obowiązkowy, gdy transakcja:

• wynosi powyżej 15 tys. zł brutto,
• sprzedawca i odbiorca są podatnikami VAT,
• dotyczy tzw. towarów i usług wrażliwych (określonych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT)

3. Czy stosowanie MPP jest obowiązkowe?

Od 1 listopada 2019 r. MPP jest obowiązkowe wyłącznie dla transakcji powyżej 15 tys. zł, które dotyczą tzw. towarów i usług wrażliwych – określonych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.

W przypadku pozostałych transakcji stosowanie MPP jest dobrowolne.

Ważne: jako nabywca (podatnik VAT) decydujesz, którą fakturę zapłacisz z zastosowaniem MPP, w jakiej części oraz wobec którego dostawcy (czyli mechanizm możesz stosować w sposób wybiórczy).
Sprzedawca może jednak zastrzec w umowie, że nie chce stosować MPP jako formy rozliczeń. Kontrahenci mają w tym zakresie dowolność, która wynika z zasady swobody zawierania umów, i sami decydują, w jaki sposób rozliczają przeprowadzane transakcje.

4. Kogo dotyczy obowiązkowy MPP?

Od 1 listopada 2019 r. obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności jest stosowany, gdy faktura:

• wynosi powyżej 15 tys. zł brutto,
• sprzedawca i odbiorca są podatnikami VAT,
• dotyczy tzw. towarów i usług wrażliwych, wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.

W szczególności obowiązkowy MPP dotyczy płatności za:

• paliwa,
• stal, wyroby stalowe,
• złom, odpady,
• metale szlachetne (np. złoto, srebro) i nieszlachetne (np. miedź),
• folię stretch,
• tablety, smartfony, konsole,
• usługi budowlane,
• części i akcesoria do pojazdów silnikowych,
• węgiel i produkty węglowe,
• maszyny i urządzenia elektryczne oraz ich części i akcesoria.

Obowiązkowy MPP obejmuje towary i usługi głównie objęte do tej pory odwrotnym obciążeniem, czyli przerzuceniem obowiązku rozliczania VAT ze sprzedawcy na nabywcę lub odpowiedzialnością podatkową.

Szczegółowy wykaz towarów i usług, dla których wprowadza się obowiązkowy MPP, zawiera załącznik nr 15 do ustawy o VAT.

5. Kiedy stosować obowiązkowy MPP?

Od 1 listopada 2019 r. obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności jest stosowany, gdy faktury za transakcje spełniają łącznie następujące warunki:

• należność ogółem wynikająca z faktury (tj. wartość brutto całej faktury) przekracza 15 tys. zł,
• choćby jedna pozycja na fakturze dotyczy towarów lub usług wrażliwych (określonych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT),
• sprzedawca i nabywca są podatnikami VAT.

6. Co w sytuacji, gdy faktura opiewa na kwotę poniżej 15 tys. zł?

Faktury na kwoty poniżej 15 tys. zł podlegają rozliczeniu na ogólnych zasadach, tzn. MPP w takim przypadku jest dobrowolny.

7. Kiedy obowiązkowy MPP nie będzie mieć zastosowania?

W przypadku:

• faktur dokumentujących sprzedaż towaru/usługi objętych obowiązkowym MPP na kwotę niższą lub równą 15 tys. zł brutto,
• faktur dokumentujących sprzedaż towarów/usług mieszanych (tj. towarów/usług objętych i nieobjętych obowiązkowym MPP) o łącznej wartości niższej lub równej 15 tys. zł brutto,
• rozliczeń w formie potrąceń, o których mowa w art. 498 KC,
• uregulowań należności wynikających z faktury, która dokumentuje transakcje w ramach wykonania umowy o partnerstwie publiczno-prawnym.

Transakcje poniżej 15 tys. zł, które dotyczą towarów objętych obowiązkowym MPP (wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT), podlegają odpowiedzialności podatkowej, stosowanej od pierwszej złotówki.

8. Czy faktura, do której ma być zastosowany obowiązkowy MPP musi być specjalnie oznaczona?

Wystawca faktury, do której ma być stosowana obowiązkowa podzielona płatność, musi umieszczać na niej adnotację „mechanizm podzielonej płatności”, która sygnalizuje obowiązek zastosowania tego mechanizmu.

Jeżeli pomimo takiego obowiązku wystawisz fakturę bez tego oznaczenia, organ podatkowy ustali ci dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% kwoty podatku wykazanej na tej fakturze. Sankcja będzie jednak naliczana wyłącznie od wartości kwoty VAT, która przypada na dostawę towarów i usług objętych obowiązkowym MPP.

Sprzedawca nie poniesie konsekwencji, jeżeli nabywca pomimo braku takiej adnotacji zapłaci w mechanizmie podzielonej płatności. Taka sama sankcja będzie dotyczyć nabywcy, jeżeli nie zapłaci w MPP.

9. Jeżeli wystawię fakturę bez wymaganej adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”, to czy mogę ja skorygować?

Tak – za pomocą faktury korygującej. Może to zrobić również nabywca za pomocą noty korygującej.

10. Co w sytuacji, jeśli tylko jedna pozycja z faktury będzie objęta obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności?

Wówczas nabywca może zdecydować, czy dobrowolnie ureguluje całą należność z zastosowaniem MPP, czy też tylko tę jedną pozycję objętą obowiązkowym MPP.

11. Jakie konsekwencje dla sprzedającego niesie ze sobą obowiązkowy MPP?

Jeżeli podatnik wystawi fakturę bez adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”, to naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego ustala dodatkowe sankcje podatkowe, które wynoszą 30% kwoty podatku, wykazanej na tej fakturze. Jednak sankcja będzie naliczana wyłącznie od wartości VAT, która przypada na dostawę towarów lub świadczenie usług objętych obowiązkowym MPP.

12. Jak uniknąć negatywnych, finansowych konsekwencji po stronie sprzedawcy?

W przypadku wystawienia faktury sprzedaży bez stosownej adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” sprzedawca może uniknąć sankcji, pod warunkiem że nabywca ureguluje należność (w wartości, która odpowiada kwocie podatku z dostawy towarów lub świadczenia usług objętych obowiązkowym MPP) – w MPP przez komunikat podzielonej płatności.

13. Jakie konsekwencje dla nabywcy niesie ze sobą obowiązkowy MPP?

Jeżeli jako nabywca, pomimo takiego obowiązku, nie zapłacisz za pomocą MPP, to wówczas organ podatkowy ustali ci sankcję w wysokości odpowiadającej 30% kwoty VAT, która przypada na nabyte towary lub usługi objęte obowiązkowym MPP.

Kiedy unikniesz sankcji, jeśli pomimo obowiązku nie zapłacisz w MPP? Wtedy, gdy twój dostawca lub usługodawca rozliczy całą kwotę VAT, która wynika z faktury.

Jeżeli prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą, ponosisz za to wykroczenie odpowiedzialność przewidzianą w kodeksie karnym skarbowym i możesz otrzymać grzywnę w wysokości do 720 stawek dziennych.

Dodatkowo gdy kwota należności zostanie opłacona z pominięciem MPP, mimo zawarcia na fakturze adnotacji, że płatność powinna być dokonana w MPP, to od 1 stycznia 2020 r. nie będziesz mógł jej zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Jeżeli uznałeś za koszt uzyskania przychodu wydatek w części, w jakiej płatność została dokonana bez pośrednictwa rachunku VAT (np. zlecono przelew zwykły pomimo wskazania na fakturze wyrazów „mechanizm podzielonej płatności”)”, w miesiącu, w którym to nastąpiło, należy:

• zmniejszyć koszty uzyskania przychodów albo
• w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększyć przychody.

14. Co w sytuacji, jeśli faktura nie została oznaczona adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”?

Jeżeli przez błąd nie oznaczysz faktury koniecznym dopiskiem, wówczas będziesz mógł naprawić swoje uchybienie i uniknąć sankcji. W tym celu powinieneś poinformować nabywcę, że wystawiłeś mu fakturę bez wymaganego oznaczenia. Informację tę możesz przekazać w dowolnej formie nabywcy, nawet przed wystawieniem faktury korygującej.

15. Czy obowiązuje jeszcze odwrotne obciążenie?

Tak. Zgodnie z przepisami przejściowymi wskazanymi w ustawie o VAT, w sytuacji gdy:

• przed 1 listopada 2019 r. podatnik dostarczył towary lub świadczył usługi, wymienionych w załączniku nr 11 lub załączniku nr 14 do ustawy o VAT, dla których obowiązek podatkowy powstał lub faktura została wystawiona po 31 października 2019 r.,
• po 31 października 2019 r. podatnik dostarczył towary lub świadczył usługi, wymienionych w załączniku nr 11 lub załączniku nr 14 do ustawy, dla których faktura została wystawiona przed 1 listopada 2019 r.,

– stosuje się odwrotne obciążenie w brzmieniu przepisów sprzed 1 listopada 2019 r.

16. Co w sytuacji, gdy rozliczenie następuje w formie potrąceń ? Czy obowiązkowy MPP ma zastosowanie w takiej sytuacji?

Jeśli rozliczenie następuje w formie potrąceń, obowiązkowy MPP nie będzie mieć zastosowania do wysokości potrącanej kwoty.

17. Czy muszę wnioskować o założenie rachunku VAT w swoim banku?

Nie, bank otwiera i prowadzi rachunek VAT obligatoryjnie. Ważne: rachunek VAT jest otwierany wyłącznie do rachunku rozliczeniowego i imiennego rachunku w SKOK prowadzonego dla celów działalności gospodarczej. Nie można otworzyć rachunku VAT np. do rachunku osobistego, wykorzystywanego w działalności gospodarczej.

18. Jak odbywa się zapłata VAT z rachunku VAT do urzędu skarbowego?

Bank/SKOK – realizując przelew podatkowy dotyczący zapłaty VAT do urzędu skarbowego – zawsze w pierwszej kolejności pobiera środki z rachunku VAT. W związku z tym zapłata VAT do urzędu skarbowego, tak jak dotychczas, odbywa się z zastosowaniem polecenia przelewu podatkowego, w którym należy wskazać odpowiedni symbol formularza podatkowego, np. VAT-7, VAT-7K. Zapłata VAT do urzędu skarbowego nie może być zatem realizowana komunikatem podzielonej płatności. W przypadku użycia komunikatu podzielonej płatności do zapłaty VAT do urzędu skarbowego, przelew zostanie zwrócony do nadawcy.

19. Na co mogą być przeznaczone pieniądze z rachunku VAT?

Od 1 listopada 2019 r. środki zgromadzone na koncie VAT można wykorzystać na zapłatę:

• kwoty odpowiadającej podatkowi VAT z faktur otrzymanych od kontrahentów,
• podatku VAT, dodatkowego zobowiązania podatkowego i odsetek za zwłokę od tych należności,
• podatku VAT z tytułu importu i odsetek za zwłokę od tego podatku,
• podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych, zaliczek na te podatki, a także odsetek za zwłokę od tych podatków,
• podatku akcyzowego, przedpłat podatku akcyzowego, wpłat dziennych i odsetek za zwłokę od tych płatności,
• należności celnych i odsetek za zwłokę od tych należności,
• składek ZUS.

20. Jaki jest termin zwrotu podatku na rachunek VAT?

MPP umożliwia zwrot w terminie 25. dni na rachunek VAT. Aby z tego skorzystać. należy wypełnić i zaznaczyć właściwe pola w deklaracji VAT (np. w deklaracji VAT-7 wykazać kwotę zwrotu w poz. 58 i zaznaczyć w poz. 68 opcję zwrotu na rachunek VAT). Ważne: aby wystąpić o zwrot na rachunek VAT, podatnik nie musi dokonywać płatności w MPP.

21. Czy stosowanie MPP zwalnia z przepisów dot. odpowiedzialności solidarnej?

Tak, w części podatku VAT wykazanego w fakturze – zapłaconego w MPP – przepisy o odpowiedzialności solidarnej nie będą stosowane.

22. Jak dokonać pierwszej płatności w MPP, skoro po otwarciu rachunku nie będzie na nim środków? Czy powinno się dokonać przelewu na ten rachunek zanim opłaci się pierwszą fakturę?

Jeśli na rachunku VAT nie ma środków lub są one niewystarczające, wówczas bank „dobierze” ze standardowego rachunku brakującą kwotę. Jeżeli na rachunku VAT nie ma w ogóle środków, bank pobierze całą kwotę z rachunku standardowego. Jednak zawsze w pierwszej kolejności bank przeznacza środki na zapłatę kwoty VAT, wykazanej w komunikacie przelewu z rachunku VAT.

23. Czy można dokonywać płatności bezpośrednio na rachunek VAT?

Nie, bank/SKOK będzie odrzucać takie przelewy.

24. Czy w podzielonej płatności jest możliwy przelew na rachunek typu ROR?

Nie, zapłata w mechanizmie podzielonej płatności jest możliwa wyłącznie na rachunek rozliczeniowy kontrahenta lub rachunek imienny w SKOK, otwarty w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Tylko do takich rachunków bank/SKOK prowadzi rachunek VAT, czyli rachunek dedykowany rozliczeniom w mechanizmie podzielonej płatności. Dlatego, jeżeli nabywca towaru lub usługi dokonuje przelewu w podzielonej płatności na rachunek wskazany przez kontrahenta i ten rachunek jest rachunkiem typu ROR, wówczas taki przelew zostanie odrzucony, a płatność nie zostanie zrealizowana.

W związku z wejściem obowiązkowego MPP czynni podatnicy VAT świadczący usługi lub dostarczający towary (z załącznika nr 15 ustawy o VAT) oraz ich nabywcy będą zobowiązani do posiadania firmowego rachunku bankowego.

25. Czy stosując MPP będzie trzeba wykonywać dwa osobne przelewy: jeden z kwotą netto a drugi VAT?

Nie, wypełnia się jeden przelew, tzw. komunikat przelewu, który będzie udostępniany przez bank lub SKOK. Wskazuje się tam kwotę VAT (lub część), kwotę sprzedaży brutto (lub część), numer faktury i NIP dostawcy. Wystarczy zastosować ten komunikat i wówczas bank lub SKOK podzieli płatność i przekaże wskazaną w komunikacie kwotę VAT na rachunek VAT dostawcy, a pozostałą kwotę na rachunek standardowy (czyli rozliczeniowy lub imienny w SKOK).

26. Czy można opłacić tylko poszczególne pozycje z faktury z zastosowaniem MPP? Czy bank uzna taki przelew?

Tak, w MPP można zapłacić zarówno całość należności jak i dowolną jej część. To do nabywcy należy decyzja, ile środków zostanie wpłaconych na osobne konto VAT sprzedawcy.

27. Czy mogę przelewać środki pomiędzy własnymi rachunkami VAT utworzonymi w różnych bankach?

Nie, takie środki można przelać tylko w ramach jednego banku.

28. Czy prowadzenie rachunku VAT wiąże się z dodatkowymi kosztami?

Założenie i prowadzenie rachunku VAT przez bank/SKOK jest bezpłatne, mogą one jednak pobierać opłaty za operacje (np. przelewy), zgodnie z ustalonym przez siebie cennikiem usług. Nie mogą one jednak różnić się od opłat za tradycyjny przelew. Dodatkowo środki na rachunku VAT mogą być, zgodnie z ustaleniami stron, oprocentowane.

29. Czy nabywca może dokonywać zbiorczych przelewów w podzielonej płatności, sumując kilka faktur w jednej zapłacie zobowiązania wobec dostawcy?

Tak, jednym komunikatem przelewu można zapłacić za więcej niż jedną fakturę (to tzw. zbiorcze płatności).

W przypadku zapłaty należności za więcej niż jedną fakturę komunikat przelewu w MPP musi obejmować wszystkie faktury wystawione dla podatnika przez jednego dostawcę lub usługodawcę oraz kwotę, która odpowiada sumie kwot podatku wykazanych w otrzymanych fakturach. Okres, za który podatnik morze dokonywać takiej zbiorczej płatności w MPP, nie będzie mógł być krótszy niż 1 dzień i dłuższy niż 1 miesiąc. Wówczas jako numer faktury wskazuje się okres, za który dokonywana jest płatność.

30. Czy można stosować MPP do zaliczek?

Tak, można stosować mechanizm podzielonej płatności do zaliczek wnoszonych przed wystawieniem faktury. W przypadku zapłaty zaliczek w komunikacie przelewu podatnik – w miejsce numeru faktury – wpisuje „zaliczka”.

31. Co w sytuacji, gdy podmiot nie ma siedziby w Polsce, jednak ma obowiązek rozliczenia VAT od towarów (usług) objętych obowiązkowym MPP?

Obowiązkową metodą podzielonej płatności są objęci nie tylko polscy podatnicy, ale również podmioty, które nie mają siedziby w Polsce, jednak są zobowiązane do rozliczenia VAT od towarów (usług) objętych MPP.

Dla podatników, nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca jej prowadzenia na terenie Polski, wprowadzono system rekompensat. System ten zakłada zwrot kosztów obsługi rachunku rozliczeniowego oraz prowadzonego dla niego rachunku VAT dla tych podmiotów.

32. Czy można zawrzeć na fakturze adnotację „mechanizm podzielonej płatności” w przypadku wystawianych faktur na kwoty niższe niż 15 tys. zł brutto, aby uniknąć negatywnych konsekwencji, jeśli okaże się, że faktura została wystawiona błędnie, np. zaniżono jej wartość?

Tak, podatnik może umieścić na fakturze informację o MPP, nawet jeśli wartość brutto tej faktury nie przekracza 15 tys. zł. Przepisy regulujące zakres danych na fakturze określają elementy konieczne do zamieszczenia. Podatnik może oprócz nich zamieścić również inne informacje, co nie stanowi naruszenia przepisów „fakturowych”. Również z punktu widzenia kodeksu karnego skarbowego faktura zawierająca, oprócz elementów koniecznych, dodatkowe informacje, nie jest fakturą wadliwą.

33. Co w sytuacji, gdy faktura będzie zawierać tylko jedną pozycję objętą obowiązkowym MPP na kwotę 2 tys. zł, ale należność (brutto) z całej faktury przekroczy 15 tys. zł brutto?

W takiej sytuacji sprzedawca będzie musiał zamieścić adnotację: „mechanizm podzielonej płatności”, a kupujący zapłacić metodą podzielonej płatności (MPP) za towary i usługi „wrażliwe”. W odniesieniu do pozostałych zakupów MPP jest dobrowolny. To oznacza, że będzie można zapłacić za nie w MPP, lecz nie ma takiego obowiązku. To wybór nabywcy.

34. Czy obowiązkowy MPP będzie dotyczyć także płatności kartą płatniczą powyżej 15 tys. zł brutto?

Za zakupy towarów objętych obowiązkowym MPP, opiewające na ponad 15 tys. zł brutto, nie będzie można płacić kartą płatniczą. Przedsiębiorca będzie musiał zapłacić przelewem, bo transakcja będzie objęta MPP.

Źródło: podatki.gov.pl